آسیب‌شناسی بینشی و منشی نیروهای انقلابی
سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هر ساله این فرصت را فراهم می نماید که به آسیب شناسی انقلاب اسلامی و نیروهای انقلاب بپردازیم . برهمین اساس در نشستی تخصصی با حضور حجت‌الاسلام دکتر احمد رهدار و مهندس عباس عبدی به این موضوع پرداختیم که آیا قائل به تغییر منش و بینش در بین نیروهای انقلاب هستید؟ اگر هستید علت آن را چه چیزی میدانید؟
تغییر این است که مثلا فرض کنید ما یک سری آدمهایی را داشتیم که اول انقلاب پای انقلاب آمدندو 20 سال بعد حالا گفتند ما غلط کردیم که انقلاب را به وجود آوردیم.ما در بحثهای فقهی میگوییم 2-3 مدل تغییر داریم؛ یکی تغییر کمّی است که مسئلهها عوض میشود، طبعا پاسخها عوض میشود. یک تغییری هم داریم که مثلا گاهی اوقات یک باب جدید به فقه اضافه میشود مثلا فرض کنید بحثهای فقه فضای مجازی در کل تراث فقهی ما سابقه ندارد، اصلا فضای مجازی نبوده تا فقه در خصوص آن نظر دهد. یک تغییراتی هم تغییرات بنیادین و ساختاری یا روشی است. مثلا یک دفعه با حضرت امام فقه فردی، فقه حکومتی میشود و اصلا به همهی مسائل فقهی که در تراث بوده یک نگاه دیگر دارد و طبعا نتیجه عوض میشود و پاسخ دیگری گرفته میشود.
اینجا، پای یکسری مفاهیم دیگری در میان است، مفاهیم فنی که میتواند این را توضیح دهد. در سطح ادبیات دینی ما، مثلا فقه سیاسی حضرت امام (ره) بحثهای فقه المصلحه است مثلا فرض کنید دایره ی مصلحت تا کجا میتواند تغییر کند؟ تشخیص مصلحت با کیست؟ اصالت عمل بر مبنای مصلحت را چه کسی تشخیص میدهد.
مثلا در بحثهای عرفی کلمه ی منافع که جناب آقای مهندس عبدی فرمودند اصلا نیست. بحثهایی داریم در فضای دینی مثلا رابطه ی ثابت و متغیر که مرحوم نائینی، مرحوم شهید صدر، مرحوم علامه طباطبایی، حضرت امام (ره) این چهار بزرگوار حداقل در سدهی اخیر در خصوص اینها اظهار نظر فنی و تفصیلی کردهاند. پای این بحث پیشمیآید که ما تا کجا و چه اندازه میتوانیم تغییر کنیم و این تغییر، اصولی باشد.
الآن این پرسش مطرح است که انقلاب اسلامی ما، انقلابیون ما مدل همان غربیها یعنی همان مفهومی به نام منافع ملی را وسط می گذارند؟! و این منافع ملی را هم علی القاعده مثل همان غربیها معنی می کنند و بعد از مدتی هم به سمتی دیگر می چرخند؟!
مفهوم منافع ملی است یا مفهوم مصلحت است؟ راجع به مفهوم مصلحت از چند قرن پیش فقهای شیعه و سنی کتابهای متعددی را نوشتند. الآن به نظر من دو مفهوم کلیدی که میتواند ادامه ی بحث را منطقی مشخص کند بحث جایگاه یابی مفهوم مصلحت در اندیشه ی اسلامی و مفهوم منفعت در اندیشه ی سیاسی مدرن است. این دو هست که میتواند دایره ی تغییر و تحول ما را به صورت یک تبیین تئوری ارائه دهد و گرنه اگر شما ورودی در این سطح نداشته باشید تمام رفتارها قابل توجیه است.
من معتقد هستم این نحوهی ورود جناب آقای مهندس عبدی به بحث نحوهی ورود خیلی ببخشید کوچه بازاری است چون از هر دری میتوانید بگویید همهی فرمایشاتشان هم درست است. روش غلط است شما یه مبنایی را بگیر و با آن مبنا بیا که من شاقول داشته باشم که یک جایی خود شما، اشتباه تحلیل کردید بتوانم بگویم که این بر اساس مبنای شما نیست این شاقول در فرمایش جنابعالی نیست.
نظر آقا عبدی این بود که دیگر(نظام فعلی) شراب شد و آن چیز قبلی نیست، من صریحا اعلام میکنم که نظر بنده چنین نیست، من معتقدم که این نظام درست آمده ولی مانند یک بدن انسان، آسیبهایی هم دیده و مریض هم شده است، الآن هم مریض است و به فراخور وسعت مسائلی که برایش رخ می دهد، دچار چالشهایی هم شده است.
