- ب ب +

ظرفیت شناسی اربعین در زمینه سازی ظهور با تأکید بر بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(دامت برکاته)

ارائه کننده: حجت الاسلام و المسلمین حسین الهی نژاد

ناقدین: حجج الاسلام آقایان مجتبی کلباسی، غلامرضا بهروزی لک و علی محمدی هوشیار

دبیرعلمی: حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم باقرزاده

اربعین رابط بین عاشورا و مهدویت

بـه طور کلـی مولفه های فراوانـی در دیـن اسـلام و مذهـب شـیعه وجـود دارد کـه تأثیـر زیـادی در امـور فـردی و اجتماعـی و امـور دنیـوی و اخـروی دارد؛ از جملـه ایـن مولفــه هــا، عاشــورا، اربعیــن و مهدویــت می‌باشــد.

یکــی از مدعویــن، در کنگــره اسـرائیل، اشـاره میکنـد کـه اوج تکامـل و ترقـی شـیعه بـه خاطـر دو سـر خـط قرمـز از عاشـورا، و سـرخط سـبز از مهدویـت می‌باشـد و همیـن دو سـرخط، اوج و تکامـل شــیعیان را بــه منصــه ظهــور می‌رســاند.

اربعیــن نیــز در واقــع رابــط میــان خــط ســرخ حســینی بــا خــط ســبز مهــدوی اســت. در واقــع رابطــه دو مولفــه اربعیــن و مهدویـت، یـک رابطـه دو سـویه اسـت و همدیگـر را کامـل می‌کننـد؛ بدیـن شـکل کــه هــم مهدویــت میتوانــد در پیشــبرد و ترویــج و بیــان اربعیــن موثــر باشــد و هــم اربعیـن، مـی‌توانـد در رشـد و بیـان مهدویـت، تأثیرگـذار باشـد.

مقام معظم رهبری می فرمایند: «راهپیمایــی اربعیــن مــی توانــد زمینــه ســاز تحقــق هــدف نهایــی امــت اسـلـامی یعنــی تشــکیل تمــدن عظیــم و نویــن اسـلـامی باشــد و بــر همیــن اســاس بایــد پیوندهـای مسـتحکم میـان مسـلمانان اعـم از شـیعه و سـنی و ملیـت هـا و اقـوام
مختلــف در ایــن راهپیمایــی بیشــتر شــود».(1)

از منظــر مقــام معظــم رهبــری، امــام حســین(ع)، تنهــا مختــص بــه شــیعیان نیســت؛ بلکــه بــه همــه مذاهــب اعــم از شـیعه و سـنی و همـه اقشـار جهـان کـه در قالـب انسـانیت معرفی میشـوند، متعلق می‌باشـد.

از ایـن رو سـخنان رهبـری، در مـورد اربعیـن، پیـاده روی آن و نقـش آن در مهدویـت، زمینـه سـازی و حرکـت بـه سـوی جامعـه ایـده‌آل مهـدوی خواهـد بـود.

نشانه ها، شرایط و زمینه های ظهور

در بحــث ظهــور، بحــث نشــانه هــا، شــرایط و زمینــه ظهــور مطــرح میشــود.

نشـانه های ظهـور و آن حـوادث و پدیـده هایـی کـه نشـانگر ظهـور اسـت، در فعـل و انفعـالات باورمنــدان تأثیــر نــدارد. چــرا کــه ممکــن اســت کــه بعضــی نشــانه هــا اتفــاق بیفتــد و بعضــی رخ ندهــد، حتــی اگــر نشــانه هــا حتمــی باشــند.

امــا ایــن رخ دادن و عــدم رخ دادن، تأثیــری در بــاور ظهــور نــدارد و ظهــور، حتمــی اســت.

زمینه‌هـای ظهـور بـرای ظهـور علـت ناقصـه اسـت و امـا شـرایط ظهـور بـرای ظهـور علـت تامـه میباشـد.

براسـاس داده‌هـا و قوانیـن عقلـی، زمانـی کـه شـرایط کامـل باشـد، چنانچـه مانعـی نباشـد، ظهـور هـم تحقـق خواهـد یافـت. در واقـع مـی تـوان گفـت: زمینـه هـای ظهـور، تأثیرگـذار در ظهـور نمیباشـد؛ بلکـه بـر زمـان ظهـور تأثیـر میگـذارد و آن را دچـار تغییـر و تحـول میکنـد؛ امـا شـرایط ظهـور، برخـود ظهـور تأثیـر میگـذارد.

زمینـه هـای ظهـور، ماننـد کارهـای خیـر انجـام دادن، امـر بـه معـروف و نهــی از منکــر، اصلاحــات فردی،اصلاحــات اجتماعــی، معرفــت بــه امــام زمــان علیـه السـلام، قـدردان امـام بـودن، تبعیـت از امـام کـردن و بـه طـور کلـی همـه ایـن امـورات خیـر و مثبـت و فضائـل انسـان، انسـان را بـه سـوی آمادگـی پیـش میبـرد.

در روایتی از امام صادق(ع) در مورد زمان ظهور آمده است:

«هيهـات هيهـات لايكـون فرجنـا حتـى تغربلـوا ثـم تغربلـوا ثـم تغربلـوا يقولهـا ثلاثا
حتـی یذهـب الله تعالـى الكـدر و يبقـى الصفـو.»

«فرج و ظهور ما فرا نرسد تا غربال شوید، باز غربال شوید، باز غربال شوید، تا این که کدورت ها و شائبه ها نابود شود، و صفا و صمیمیت جایگزین گردد».(2)

در روایت دیگری از امام باقر(ع) آمده است:

إذا اجْتمَعَ للإمامِ عِدَّةُ أهلِ بَدْرٍ «ثَلاثُمائةٍ و ثَلاثَةَ عَشَرَ» وَجَبَ عَلَيْهِ القِيامُ و التَّغْيِيرُ .

«اگـر بـرای امـام بـه تعـداد اهـل بـدر 313 مـرد فراهـم شـود، قیـام و تغییـر بـر او واجـب
است.»(3)

اشتراک مولفه های اربعین با جامعه ایده آل مهدوی

اربعیـن، نـه شـرایط و نـه نشـانه ظهـور اسـت؛ بلکـه ظرفیتـی عظیـم ایجـاد میکنـد کـه مـردم را بـه سـوی آمادگـی پیـش میبـرد و مولفـه هایـی کـه در آن رخ میدهـد، همـان مولفه هایــی اســت کــه جامعــه ایــده آل مهــدوی دارا میباشــد. و بــه وســیله ایجــاد ظرفیــت عظیــم، هــم ســنخی میــان باورمنــدان در ایــن زمــان و شــهروندان جامعــه موعــود مهــدوی برقــرار میکنــد.

اتحــاد ملــی و همدلــی، مســاعدت، همگرایــی و همفکـری، نوگرایـی و نواندیشـی، جهانـی شـدن و حضـور صدهـا کشـور در اربعیـن، عشـق و محبت ورزی انسـانها نسـبت به یکدیگر، ولایت دوسـتی و ولایت محوری، بصیــرت و آگاهــی، اخــلاص و فروتنــی، عبــادت و بندگــی، ایثــار امــوال و از جــان گذشـتگی، خودجوشـی مـردم، زیـارت اربعیـن و بیعـت بـا امـام، از جملـه مولفـه هـای اربعیـن اسـت کـه جامعـه موعـود مهـدوی نیـز ایـن مولفـه هـا را دارا میباشـد.

1. سخرانی مقام معظم رهبری، 1398/6/27
2. شیخ طوسی، الغیبة، قم، معارف اسلامی، 1411ه.ق، ص339.
3 . محـدث نـوری، مسـتدرك الوسـائل، قـم، آل البيـت، 1408 ه ق. ج11، ص7.