چگونه ایران شدیم؟
در فروردین سال ۱۳۱۴ خورشیدی طبق بخشنامه وزارت خارجه و تقاضای دولت وقت، برای ارتباطات و مکاتابات بین‌المللی نام ایران (به جای پرس، پرشیا و غیره ) برای کشور ما انتخاب شد
در فروردین سال ۱۳۱۴ خورشیدی طبق بخشنامه وزارت خارجه و تقاضای دولت وقت، برای ارتباطات و مکاتابات بین‌المللی نام ایران (به جای پرس، پرشیا و غیره ) برای کشور ما انتخاب شد. در مغرب‌زمین از قرون وسطی، ایران به نام‌هایی از قبیل: پرس (فرانسوی)، پرشیا (انگلیسی) و پرسیس (یونانی) نامیده شده است. اسمی که امروز «ایران» گفته می‌شود بیش از ۶۰۰ سال پیش «اران» Eran تلفظ می‌شد .
سعید نفیسی در دی‌ماه ۱۳۱۳ نام «ایران» را به جای «پرشیا» پیشنهاد کرد. این نامگذاری در آغاز مخالفانی نیز داشت که براین باور بودند که در واژه «پرشیا» فرهنگ و تمدنی نهفته است که نمی‌توان آن را حذف کرد و شناخته‌شده و بین‌المللی نیز است؛ اما حامیان نامگذاری ایران، اعتقاد داشتند که واژه ایران بسیار کهن است و بر اقتدار سیاسی کشور می‌افزاید.
واژه ایران به‌راستی هم بسیار کهن بوده و قبل از آمدن آریایی‌ها به سرزمین‌مان اطلاق می‌شده است. پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایران‌شناس مشهور امریکایی در کتاب «شاهکارهای هنر ایران» می‌نویسد: «کلمه ایران به فلات و توابع جغرافیایی آن حتی در هزاره پیش از آمدن آریاییان نیز اطلاق می‌شود.»
واژه «ایران» از دو قسمت ترکیب شده است. قسمت اول به معنی اصیل، نجیب، آزاده و شریف است. قسمت دوم به معنی سرزمین یا جا و مکان است. معنی «ایران» سرزمین آزادگان است.
در شاهنامه بارها کلمه ایران به کار رفته است؛ ترکیباتی نظیر: بزرگان ایران، بر و بوم ایران، ایران و توران، ایران و روم، ایران‌زمین، شهر ایران، ایران و انیران و نیز ایرانی و ایرانیان.
دکتر محمد معین، در خصوص واژه ایران می‌نویسد: «اصل و ریشه Arya هر چه باشد، این قدر واضح است که این کلمه به تداعی معانی بسیار را به خاطر می‌آورد. مللی که متعلق به بخش خاوری هند و اروپائیان بودند، خود را بدین نام مفتخر می‌دانستند. آرین Aryan از واژه آریا Arya مشتق است. اجداد مشترک ملل هند و ایران خود را بدان نام معرفی می‌کردند . واژه ایران، خود از همین ریشه آمده است.»
دکتر بهرام فره‌وشی، ایران‌شناس در این خصوص می‌نویسد: «ایران در زبان اوستایی به صورت ائیریه Airya و در زبان فارسی باستان اریه Ariya آمده است. در اوستا هم ایرانی به معنی شریف، نجیب و اصیل است. این واژه در زبان ایرلندی کهن هم به همین معنی است. قسمت اول کلمه ایرلند Ir – Land به معنی نجیب و شریف و قسمت دوم آن به معنی سرزمین است. ایرلند به معنی سرزمین نجباست »
منبع: مقاله «چگونه ایران شدیم؟» | مجتبی انوری
