| تعداد نتایج: ۱۶۰ | عبارت جستجو: زبان فارسی |
1 - یادداشتی به قلم دکتر محمدرضا سنگری، استاد دانشگاه و پژوهشگر ادبی ۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و روز پاسداشت زبان و ادبیات فارسی نامگذاری شده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «حکیم» بودن را به عنوان یکی از ویژگی‌های برجسته فردوسی دانسته‌اند و سروده‌های او را قلّه شعر فارسی خوانده‌اند: «[فردوسی] قلّه‌ی شعر است. فردوسی، «حکیم فردوسی» است؛ شما توجّه کنید، در بین شعرای ما «حکیم فردوسی» [مطرح] است؛ حکمت فردوسی حکمت الهی است. در عمق داستانهای فردوسی، حکمت گنجانده شده؛ تقریباً در همه‌ی داستانها یا بسیاری از داستانهای فردوسی، حکمت هست؛ لذا به فردوسی میگویند «حکیم فردوسی»؛ ما به کمتر شاعری در طول تاریخ حکیم میگوییم امّا اسم او حکیم فردوسی است.» ۱۳۸۱/۱۱/۰۸
اردیبهشت ـ که روز پاسداشت زبان فارسی و نیز بزرگداشت فردوسی است ـ انکارناپذیر می‌سازد. شاهنامه نه‌تنها بن‌مایه‌ای استوار از حکمت و خرد ایرانی را در خود نهفته دارد، بلکه حافظ زبان، اندیشه، فرهنگ و روحیه‌ی سلحشوریِ ملتی است که قرن‌ها در برابر قدرت‌های کد مطلب: 7772 - تاریخ انتشار: 17:53 - 1404/02/27 2 - امین زبان و ادب پارسی اهمیت زبان فارسی و اهتمام ویژه به آن همیشه یکی از دغدغه‌های مهم رهبر انقلاب چه در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از پیروزی آن بوده است. تا جایی که دلبستگی ایشان به زبان و ادبیات فارسی و تسلط رهبر انقلاب به شعر و ادب فارسی و سخن گفتن فصیح و بلیغ و نگارش شیوا و ادیبات ایشان بر کسی پوشیده نیست. ایشان گسترش زبان فارسی در دنیا را یکی از آرزوهای دیرین خود می‌دانند چرا که... زبان و ادبیان فارسی است. زبان فارسی به‌عنوان زبان رسمی و ملی ایران شناخته شده است اما این هویت نه در حد یک کشور بلکه فراتر از کشور ایران نفوذ و جایگاه ویژه‌ای دارد.
دوران طلایی
در کارنامه‌ی هزارساله‌ی زبان فارسی، این زبان از سمرقند تا بغداد و از قسطنطنیه تا کد مطلب: 7589 - تاریخ انتشار: 21:55 - 1404/01/18 در گفت‌وگو با رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور مطرح شد: 3 - تعلل در مسیر پیشرفت هوش مصنوعی، چالش‌های جدی برای مرجعیت دینی و ملی ایجاد می‌کند حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در طول سالهای اخیر در چندین نوبت به مسئولان کشور، توجه ویژه به مسأله «هوش مصنوعی» را یادآور شده‌اند. ایشان با اشاره به شتاب بی‌سابقه پیشرفت‌های فناوری در حوزه هوش مصنوعی، تأکید دارند که این فناوری در اداره آینده جهان نقشی تعیین‌کننده خواهد داشت. ایشان معتقدند که «هوش مصنوعی با شتابی حیرت‌انگیز در حال پیشرفت است، به‌گونه‌ای که انسان از سرعت این فناوری متحیر میشود. از این رو، یکی از مسائل اساسی که باید مورد تأمل، تکیه و تعمیق قرار گیرد، هوش مصنوعی است.» ۱۴۰۳/۰۶/۰۶
رهبر انقلاب اسلامی با هشدار درباره خطرات بهره‌بردار بودن صرف از این فناوری، بر ضرورت تسلط بر لایه‌های عمیق و متنوع هوش مصنوعی تأکید میکنند و میگویند:
«بهره‌بردار بودن در مسئله هوش مصنوعی امتیاز محسوب نمی‌شود. این فناوری لایه‌های عمیق و متنوعی دارد که در اختیار دیگران است. اگر نتوانیم بر این لایه‌ها مسلط شویم، در آینده ممکن است ساختارهایی مشابه آژانس‌های بین‌المللی ایجاد شود که برای استفاده از بخش‌های مختلف هوش مصنوعی، اجازه یا محدودیت اعمال کنند. قدرت‌طلبان و فرصت‌طلبان دنیا به دنبال چنین اقداماتی هستند.» ۱۴۰۳/۰۶/۰۶
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید میکنند که کشور باید حداقل در میان ده کشور برتر جهان در حوزه هوش مصنوعی قرار گیرد و به دولت چهاردهم توصیه کرده‌اند که «در زمان دولت سیزدهم، سازمانی به نام "سازمان ملی هوش مصنوعی" زیر نظر رئیس‌جمهور تشکیل شد. اگر این سازمان همچنان با نظارت مستقیم رئیس‌جمهور به فعالیت خود ادامه دهد، امیدواری زیادی برای دستیابی به اهداف متصور در این حوزه وجود خواهد داشت.»
رهبر انقلاب از مسئولان خواسته‌اند تا با برنامه‌ریزی دقیق، فناوری هوش مصنوعی را به‌عنوان یکی از ارکان اصلی پیشرفت کشور در اولویت قرار دهند و زمینه‌های رشد آن را در همه سطوح فراهم کنند.
در عصر فناوری و پیشرفت‌های سریع علمی، حوزه‌های علوم اسلامی و انسانی نیز از تأثیرات هوش مصنوعی بی‌نصیب نمانده‌اند. بسیاری از مؤسسات پژوهشی با محوریت محتوای شیعی و زبان فارسی، در حال تولید ابزارهایی هوشمند هستند که می‌توانند نیازهای دینی و مذهبی کاربران را پاسخ دهند. این تحولات نه تنها فرصت‌های جدیدی برای تقویت مرجعیت دینی فراهم می‌آورد، بلکه چالش‌های جدی نیز به همراه دارد. در این شرایط، ضرورت تولید ابزارهای مشابه در داخل کشور برای حفظ و ارتقاء جایگاه مرجعیت دینی بیش از پیش احساس میشود. با محوریّت محتوای شیعی و زبان فارسی! طبیعتاً، به‌زودی ما با ابزارهایی مواجه خواهیم شد که بنا است نیاز کاربران ما را جواب بدهند؛ ابزارهایی که نیاز دینی، نیاز مذهبی و حتّی نیاز ملّی کاربران ما را در حوزه‌ی هوش مصنوعی جواب بدهند و این‌ها قطعاً با خودشان سوگیری‌ها کد مطلب: 7281 - تاریخ انتشار: 21:29 - 1403/11/16 5 - نگذارید حجم لغات فرنگی در زبان فارسی بیش از این شود بخشی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار شاعران. ۱۴۰۳/۱/۶
۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی این احتیاج داریم به تقویت زبان فارسی. زبان فارسی زبان کشش‌داری است، جزو زبانهایی است که میتواند توسعه پیدا کند، چون زبان ترکیبی است و ترکیبهای زیبا [دارد که] انسان برای بیانِ هیچ معنایی گیر نمیکند.
بخشی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار شاعران. کد مطلب: 5694 - تاریخ انتشار: 19:08 - 1403/02/25 6 - خودشکوفایی سعدی
سعدی، از واقع‌گراترین شعرا و نویسندگان زبان و ادب فارسی است. به خصوص در گلستان که بهترین جلوه‌گاه واقع نگری‌های اوست هیچ‌گاه جانب واقعیت را رها نمیکند و سعی می‌کند عملی‌ترین راه ها را برای حلّ مشکلات و نیازهای اساسی بشر ارائه دهد. بهروزی و نشانۀ ارضای همهجانبۀ انسان، رسیدن به بامِ خودشکوفایی است. مزلو شرط خودشکوفایی را شناخت استعداد ذاتی و شکوفایی آن میداند. به نظر وی حتی اگر همۀ این نیازها ارضا شوند، باز هم اغلب (اگر نه همیشه) می‌توانیم انتظار داشته باشیم که بزودی نارضایی و بیقراری کد مطلب: 5639 - تاریخ انتشار: 07:13 - 1403/01/29 7 - انسجام دستوری در شعر قیصر امینپور قیصر امینپور، از شاعران نامآور معاصر، اشعار بسیاری را در قالبهای مختلف شعری سروده است. اشعار امینپور به واسطۀ تسلّط شاعر بر زبان فارسی و آشنایی او با واژگان و ظرفیتهای دستوری و واژگانی ادبیات فارسی، از شگردهای انسجامی به نحو مطلوبی بهرهمند است. روابط عناصرِ تشکیل‌دهندۀ اثر با یکدیگر و ارتباط ذاتی میان همۀ عناصر اثر ادبی و هنری که تمامیّت و کلیّت آن اثر را دربرمیگیرد و به آن انسجام و یکپارچگی میبخشد، ساختار اثر نامیده میشود (علویمقدّم، 1377: 186). آنچه موجب انسجام یک اثر ادبی و ساختار آن میشود، کد مطلب: 2035 - تاریخ انتشار: 07:12 - 1403/01/25 8 - زبان فارسی؛ وطن طبیعی ایرانی وطن طبیعی خود را در زبان فارسی یافت. به کمک و از طریق آن بود که جانشینی برای امپراتوری سیاسی از دست رفته یافت شد. گستردگی فرهنگی ایران جانشین امپراتوری شاهنشاهی شد، بی‌درنگ زبان فارسی وارد میدان و به‌عنوان دومین زبان عالم اسلام شناخته شد.
محمدعلی اسلامی کد مطلب: 3594 - تاریخ انتشار: 07:34 - 1402/12/28 9 - درباره‌ی نام و خاستگاه زبان فارسی
و قرائن می‌دانیم که زبان فارسیِ میانه یا همان پهلوی ساسانی دست‌کم از دورۀ ساسانیان و احتمالاً پیش از آن پارسیـ(ـگ) و پارسیـ(ـک) نامیده می‌شده. بعدها در کتاب‌های دانشگاهی به جهت تعریف‌ها و طبقه‌بندی‌های علمی این زبان را بسته به دورۀ زمانیِ مورد نظر، فارسی کد مطلب: 5576 - تاریخ انتشار: 08:38 - 1402/12/12 10 - عشق و مراتب آن از نظر جامی ابوالبرکات عبدالرحمن احمد جامی (23 شعبان 817- 18 محرم 898 هجری قمری / نوامبر 1414 – نوامبر 1492) شاعر بزرگ و عارف شهیر قرن نهم هجری (پانزدهم میلادی) است. به قول ادوارد برون او نه تنها عارفی ارجمند، بلکه محققی دقیق بود و آثار منظور و منظوم وی که بنابر احصاء ویلیام چیتیک به 47 کد مطلب: 5529 - تاریخ انتشار: 07:18 - 1402/11/16 11 - هم جلوه‌ی حسن از تو هم جذبه‌ی عشق وجودی ابن عربی وقتی از صافی ذهن ظریف عارفان ایرانی عبور کرد، رنگ و بوی عشق انگیز عرفان شرقی به خود گرفت، یا بهتر است بگوییم رنگ و بوی آن با مزاج ایرانی دمساز گردید. ابتدا فخرالدین عراقی آمد و به جای کلمه وجود، کلمه عشق را قرار داد. او در کتاب لمعات کل ماجرای آفرینش را کد مطلب: 5528 - تاریخ انتشار: 06:40 - 1402/11/16 12 - ممنوعیت زبان فارسی در آسیای صغیر پس از مرگ مولوی ترکی سخن نگوید.»
زبان فارسی زبان فرهنگ، دانش، حکمت، هنر، سیاست و فرمانروایی در سراسر ترکیه امروزی بود. با غروب مولانا، خورشید زبان فارسی نیز در شهر قونیه و بلاد آناتولی به تدریج رو به افول رفت.
تصویر از کتاب الاوامر العلائیة فی الامور العلائیة، (تألیف حدود 680 کد مطلب: 5503 - تاریخ انتشار: 06:25 - 1402/11/04 13 - شهر ایران (یادآوری دربارهٔ نام ایران در شاهنامه) سال پیش بر سر درس به قید احتمال گفتم که ظاهراً شهر ایران در شاهنامه، چنانکه گروهی میگویند، بمقتضای وزن چنین است، یعنی به جای ایرانشهر که در نوشته‌های پهلوی و فارسی و عربی رایج است. دوستی گفت که در تاریخ سیستان نیز شهر ایران شاهدی دارد (ص ۵ از چاپ جدید آقای دکتر کد مطلب: 5451 - تاریخ انتشار: 06:31 - 1402/09/27 14 - معنایِ «حافظ» در روزگارِ حافظ کاربرد «حافظ» آیا از زبان فارسی آغاز شده است یا زیان عرب. باید دربارهٔ آن تحقیق شود. «حافظ» آیا از زبان فارسی آغاز شده است یا زیان عرب. باید دربارهٔ آن تحقیق شود.
شمس‌الدین ذهبی در کتاب تذکرة‌الشّعراء که ما با نام و شمار کثیری از حافظان روبه‌روییم، در زندگی هیچ کدام ایشان به مسألهٔ خوش‌آوازی اینان اشاراتی نرفته است.
ذهبی کتابی دارد کد مطلب: 1494 - تاریخ انتشار: 06:43 - 1402/09/13 15 - فعل مجهول در زبان‌های فارسی و عربی اهمیت و کاربرد مباحث دستور تطبیقی از آنجا روشن میشود که به طور کلّی در امر ترجمه شناخت دستور دو زبان مورد نظر بسیار مهم و تأثیرگذار است؛ بویژه در مورد زبان‌های فارسی و عربی که تعامل نزدیکی با یکدیگر دارند و دانشجویان زیادی در هر دو رشته مشغول تحصیل هستند.
فعل معلوم و مجهول
در زبان فارسی: فعل به اعتبار مفعول و متمم به دو قسم لازم و متعدی تقسیم میشود. به وضع فعل متعدی از نظر اسناد آن به فاعل یا مفعول «جهت فعل» گفته میشود که فعل از این لحاظ بر دو قسم است: معلوم و مجهول. فعل معلوم آن است که به فاعل اسناد داده شود، کد مطلب: 2014 - تاریخ انتشار: 06:32 - 1402/09/11 16 - مراحل حل مسأله‌های ادبی رواج و گسترش تحقیقات مسأله محور در عرصه زبان و ادبیات فارسی، نیازمند توجّه جدّی به اصول و ضوابط آن، تغییر نگرش در پژوهشگران ادبی، تجدید نظر در برنامه‌های درسی مراکز آموزش عالی و بازنگری در شیوه‌ها و مراحل اجرای طرحهای پژوهشی در این رشته است. نظریه‌پرداز معروف فلسفۀ علم، کتابی نوشته است به نام All life is problem solving یعنی همة زندگی حل مسأله است. او معتقد است که همة علوم، کار خود را با مسأله آغاز میکنند .(Popper, 2001:3) دانشمندان و متخصّصان رشته‌های گوناگون در کشورهای مختلف تلاش میکنند تا تازه‌ترین کد مطلب: 1993 - تاریخ انتشار: 06:23 - 1402/09/08 17 - دلایل جدانویسی در قیاس با پیوسته‌نویسی حدود هزار و دویست سال است که خط کنونی فارسی، میراثی بزرگ از فکر و فرهنگ و فضیلت پارسیان را به دوش کشیده است. این خط و زبان زنده، مثل هر خط و زبان دیگر، علاوه بر توانمندی‌ها، مزیت‌ها و زیبایی‌ها، از ناتوانایی‌ها، دشواری‌ها و بیماری‌هایی رنج می‌برد 3 که نیازمند چاره‌اندیشی و درمان است؛ بویژه آن‌که برخی ضرورت‌ها و نیازمندی‌های تازة ما در این روزگار، باعث برجستگی و بزرگی آن مشکلات و کمبودها شده و در نتیجه تسریع در چاره‌اندیشی و بازاندیشی را موجب شده است.
نباشد و یا آن‌که کلمه در زبان فارسی امروز و عموم اهل زبان، حالتی مزجی و یا بسیط یافته باشد و جز زبان‌دانان از ریشه‌ها و اشتقاقاتش باخبر نباشند، مثل دلبر، اردیبهشت، نانوا، امشب، پانصد، چلچراغ، کهربا، بهداشت، بهیار، گلاب، پایاب، دهخدا؛ و یا آن‌که عَلَم باشد که در این کد مطلب: 1809 - تاریخ انتشار: 06:40 - 1402/09/06 18 - اهمیت تخلّص در ادبیات فارسی تخلّص اسمی است که شاعر آن را در شعر خود می‌آورد و آن اسم بر او دلالت می‌کند. وقتی این واژه وارد زبان فارسی شد، شاعران ایرانی آن را به معنای دقیق و ادبی به‌کار برده، به اصطلاح ادبی تبدیل کردند. و بنابر نقل قولی افسانهای و غیر قابل باور، قدیم‌ترین نمونة شعر فارسی یا پهلوی فارسی‌شده که در کتاب‌های تاریخ دورة اسلامی نقل شده، عملاً دارای نام شاعر (و با اغماض تخلّص) است:
منم آن شیر گله منم آن پیل یله
نام من بهرام گور کنیتم بو‌جبله
(رک. صفا، 1371: 1/ کد مطلب: 1994 - تاریخ انتشار: 07:16 - 1402/09/04 19 - دامنه ی نفوذ و تاثیر زبان فارسی بر زبان های جهان زبان های دنیا را ٦ هزار دانسته اند. برخی از این زبان ها بسیار به هم شبیه هستند .از این رو همه ی زبان ها را می توان در ٢٠ گروه عمده جای داد. یکی از مهم ترین گروه های زبانی، هند و اروپایی است که همه ی زبان های شبه قاره هند - ایران و نیز اروپایی را در بر می گیرد. در روزگار ابن بطوطه وی در تمام مناطق غیر عربی که سفر نموده با زبان فارسی مشکل گفتاری خود را حل می کرده است. حتا در چین و بلغارستان و ترکستان کلمه هایی از فارسی وجود دارد و از این نظر با زبان یونانی قابل مقایسه است. زبان فارسی از قدیم ترین زبان ها و از گروه زبان های هند و ایرانی است که زبانی پیوندی است. این گروه زبانی مجموعه ای از چندین زبان را شامل می شود که بزرگ ترین جمعیت جهان به این گروه سخن می گویند و صدها واژه ی مشترک میان فارسی و آن ها وجود دارد. ریشه بسیاری از کلمه های اساسی زبان کد مطلب: 3600 - تاریخ انتشار: 07:19 - 1402/08/17 20 - پیشینه دستور نویسی برای زبان فارسی ی درباره ی دستورنویسی برای زبان فارسی هم صدق می‌کند، چنان که دستورهای اولیه ی فارسی را کسانی نوشته‌اند که فارسی زبان نبوده‌اند. از سوی دیگر زبان عربی که افزون بر زبان دینی، زبان سیاسی و علمی آن روزگاران بود، در میان گویندگان فارسی به گونه ای رایج بود که آنان را از توجه کد مطلب: 3818 - تاریخ انتشار: 06:35 - 1402/08/17 |