۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و روز پاسداشت زبان و ادبیات فارسی نامگذاری شده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «حکیم» بودن را به عنوان یکی از ویژگی‌های برجسته فردوسی دانسته‌اند و سروده‌های او را قلّه شعر فارسی خوانده‌اند: «‌[‌فردوسی‌] ‌قلّه‌ی شعر است. فردوسی، «حکیم فردوسی» است؛ شما توجّه کنید، در بین شعرای ما «حکیم فردوسی» [مطرح] است؛ ‌حکمت فردوسی حکمت الهی است. در عمق داستانهای فردوسی، حکمت گنجانده شده؛ تقریباً در همه‌ی داستانها یا بسیاری از ‌داستانهای فردوسی، حکمت هست؛ لذا به فردوسی میگویند «حکیم فردوسی»؛ ما به کمتر شاعری در طول تاریخ حکیم میگوییم ‌امّا اسم او حکیم فردوسی است‌.» ۱۳۸۱/۱۱/۰۸

فلسطین مبارزان زیادی داشت، یحیی عیاش و عماد عقل با سلاح و سمیح قاسم و مرید برغوثی با قلم! یکی اما در بین تمامی مبارزان فلسطینی بود که حق هر دو ساحت را به خوبی ادا کرد، هم خوب جنگید، هم خوب نوشت! یحیی سنوار استفاده از گلوله و کلمه را به یک اندازه بلد بود و وقتی به شهادت رسید کلمه‌ها مسیر گلوله‌ها را دنبال کردند. کتاب «خار و میخک» به قلم شهید یحیی سنوار که بعد از شهادت حماسی‌اش در ایران به فارسی برگردانده و توسط ناشران مختلفی راهی بازار نشر شد.

در گفت‌وگو با رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور مطرح شد:

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در طول سالهای اخیر در چندین نوبت به مسئولان کشور، توجه ویژه به مسأله «هوش مصنوعی» را یادآور شده‌اند. ایشان با اشاره به شتاب بی‌سابقه پیشرفت‌های فناوری در حوزه هوش مصنوعی، تأکید دارند که این فناوری در اداره آینده جهان نقشی تعیین‌کننده خواهد داشت. ایشان معتقدند که «هوش مصنوعی با شتابی حیرت‌انگیز در حال پیشرفت است، به‌گونه‌ای که انسان از سرعت این فناوری متحیر می‌شود. از این رو، یکی از مسائل اساسی که باید مورد تأمل، تکیه و تعمیق قرار گیرد، هوش مصنوعی است.» ۱۴۰۳/۰۶/۰۶ رهبر انقلاب اسلامی با هشدار درباره خطرات بهره‌بردار بودن صرف از این فناوری، بر ضرورت تسلط بر لایه‌های عمیق و متنوع هوش مصنوعی تأکید میکنند و میگویند: «بهره‌بردار بودن در مسئله هوش مصنوعی امتیاز محسوب نمی‌شود. این فناوری لایه‌های عمیق و متنوعی دارد که در اختیار دیگران است. اگر نتوانیم بر این لایه‌ها مسلط شویم، در آینده ممکن است ساختارهایی مشابه آژانس‌های بین‌المللی ایجاد شود که برای استفاده از بخش‌های مختلف هوش مصنوعی، اجازه یا محدودیت اعمال کنند. قدرت‌طلبان و فرصت‌طلبان دنیا به دنبال چنین اقداماتی هستند.» ۱۴۰۳/۰۶/۰۶ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید میکنند که کشور باید حداقل در میان ده کشور برتر جهان در حوزه هوش مصنوعی قرار گیرد و به دولت چهاردهم توصیه کرده‌اند که «در زمان دولت سیزدهم، سازمانی به نام "سازمان ملی هوش مصنوعی" زیر نظر رئیس‌جمهور تشکیل شد. اگر این سازمان همچنان با نظارت مستقیم رئیس‌جمهور به فعالیت خود ادامه دهد، امیدواری زیادی برای دستیابی به اهداف متصور در این حوزه وجود خواهد داشت.» رهبر انقلاب از مسئولان خواسته‌اند تا با برنامه‌ریزی دقیق، فناوری هوش مصنوعی را به‌عنوان یکی از ارکان اصلی پیشرفت کشور در اولویت قرار دهند و زمینه‌های رشد آن را در همه سطوح فراهم کنند. در عصر فناوری و پیشرفت‌های سریع علمی، حوزه‌های علوم اسلامی و انسانی نیز از تأثیرات هوش مصنوعی بی‌نصیب نمانده‌اند. بسیاری از مؤسسات پژوهشی با محوریت محتوای شیعی و زبان فارسی، در حال تولید ابزارهایی هوشمند هستند که می‌توانند نیازهای دینی و مذهبی کاربران را پاسخ دهند. این تحولات نه تنها فرصت‌های جدیدی برای تقویت مرجعیت دینی فراهم می‌آورد، بلکه چالش‌های جدی نیز به همراه دارد. در این شرایط، ضرورت تولید ابزارهای مشابه در داخل کشور برای حفظ و ارتقاء جایگاه مرجعیت دینی بیش از پیش احساس می‌شود.

یک کتابِ خوبِ فراموش‌شده؛ تا جایی که ناشر هم انگیزه‌ای برای توزیع و تجدید چاپش ندارد. سه‌گانه‌ی «پیامبری» نوشته‌ی آقای جلال‌الدین فارسی. با خواندن مجموعه‌ی سه‌جلدی «پیامبری» با یک تیر، سه هدف مهم زده‌اید؛ هم یک دوره تاریخ صدر اسلام را مرور کرده‌اید، هم با ترجمه و مفاهیم آیات قرآن کریم و شأن نزول آیات آشنا شده‌اید و هم مروری بر زندگی و سیره‌ی پیامبر گرامی اسلام از تولد تا رحلت ایشان داشته‌اید.

شما بدانید که کتاب «قانون» ابن‌سینا که در پزشکی است، همین ده پانزده سال پیش ـ زمان ریاست‌جمهوری من ـ به فارسی ترجمه شد! بنده دنبال کردم؛ افرادی را مأمور کردم، بعد هم شنیدم یک مترجم خوش‌قلمِ بسیار خوش ذوق کُرد، این را به فارسی ترجمه کرد.

سعدی، از واقع‌گراترین شعرا و نویسندگان زبان و ادب فارسی است. به خصوص در گلستان که بهترین جلوه‌گاه واقع نگری‌های اوست هیچ‌گاه جانب واقعیت را رها نمی‌کند و سعی می‌کند عملی‌ترین راه ها را برای حلّ مشکلات و نیازهای اساسی بشر ارائه دهد.

حدود هزار و دویست سال است که خط کنونی فارسی، میراثی بزرگ از فکر و فرهنگ و فضیلت پارسیان را به دوش ‌کشیده است. این خط و زبان زنده، مثل هر خط و زبان دیگر، علاوه بر توانمندی‌ها، مزیت‌ها و زیبایی‌ها، از ناتوانایی‌ها، دشواری‌ها و بیماری‌هایی رنج می‌برد 3 که نیازمند چاره‌اندیشی و درمان است؛ بویژه آن‌که برخی ضرورت‌ها و نیازمندی‌های تازة ما در این روزگار‌، باعث برجستگی و بزرگی آن مشکلات و کمبودها شده و در نتیجه تسریع در چاره‌اندیشی و بازاندیشی را موجب شده است.

تخلّص اسمی است که شاعر آن را در شعر خود می‌آورد و آن اسم بر او دلالت می‌کند. وقتی این واژه وارد زبان فارسی شد، شاعران ایرانی آن را به معنای دقیق و ادبی به‌کار برده، به اصطلاح ادبی تبدیل کردند.

زبان های دنیا را ٦ هزار دانسته اند. برخی از این زبان ها بسیار به هم شبیه هستند .از این رو همه ی زبان ها را می توان در ٢٠ گروه عمده جای داد. یکی از مهم ترین گروه های زبانی، هند و اروپایی است که همه ی زبان های شبه قاره هند - ایران و نیز اروپایی را در بر می گیرد. در روزگار ابن بطوطه وی در تمام مناطق غیر عربی که سفر نموده با زبان فارسی مشکل گفتاری خود را حل می کرده است. حتا در چین و بلغارستان و ترکستان کلمه هایی از فارسی وجود دارد و از این نظر با زبان یونانی قابل مقایسه است.

دوره‌ی سامانی ( از ۳٠٠ تا ٤۵٠ ه ق)

تاثیر زبان فارسی بر ادبیات عربی دوره ی جاهلیت

میرزا حبیب اصفهانی (1312/1311-1251هـ .ق) در ترجمۀ سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی، میراث نویسندگی سنتی فارسی را به داستان‌نویسی جدید انتقال داده است. شیوۀ نگارش میرزا حبیب در این ترجمه -که متن‌های گوناگون در آن حضور دارند - به گونه ‌ای است که گویی متن های گذشته در این آخرین شعلۀ نثر سنتی، با هم همنوایی بزرگی را بر پا کرده اند. در این میان آثار سعدی به‌ویژه گلستان، حضوری چشمگیرتر دارد.