جستجو

تعداد نتایج: ۱۳۸ عبارت جستجو: ادبیات فارسی

شماره صفحه از 7   »

1 - یادداشتی به قلم دکتر محمدرضا سنگری، استاد دانشگاه و پژوهشگر ادبی
۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و روز پاسداشت زبان و ادبیات فارسی نامگذاری شده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «حکیم» بودن را به عنوان یکی از ویژگی‌های برجسته فردوسی دانسته‌اند و سروده‌های او را قلّه شعر فارسی خوانده‌اند: «‌[‌فردوسی‌] ‌قلّه‌ی شعر است. فردوسی، «حکیم فردوسی» است؛ شما توجّه کنید، در بین شعرای ما «حکیم فردوسی» [مطرح] است؛ ‌حکمت فردوسی حکمت الهی است. در عمق داستانهای فردوسی، حکمت گنجانده شده؛ تقریباً در همه‌ی داستانها یا بسیاری از ‌داستانهای فردوسی، حکمت هست؛ لذا به فردوسی میگویند «حکیم فردوسی»؛ ما به کمتر شاعری در طول تاریخ حکیم میگوییم ‌امّا اسم او حکیم فردوسی است‌.» ۱۳۸۱/۱۱/۰۸
انقلاب بر پاسداشت زبان و ادبیات فارسی به‌مثابه‌ رکن هویت ملی و فرهنگی ایرانیان، ضرورت بازخوانی میراث فاخر و مانای حکیم توس، ابوالقاسم فردوسی، را در روز ۲۵ اردیبهشت ـ که روز پاسداشت زبان فارسی و نیز بزرگداشت فردوسی است ـ انکارناپذیر می‌سازد. شاهنامه نه‌تنها
کد مطلب: 7772 - تاریخ انتشار: 17:53 - 1404/02/27


2 - امین زبان و ادب پارسی
اهمیت زبان فارسی و اهتمام ویژه به آن همیشه یکی از دغدغه‌های مهم رهبر انقلاب چه در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از پیروزی آن بوده است. تا جایی که دلبستگی ایشان به زبان و ادبیات فارسی و تسلط رهبر انقلاب به شعر و ادب فارسی و سخن گفتن فصیح و بلیغ و نگارش شیوا و ادیبات ایشان بر کسی پوشیده نیست. ایشان گسترش زبان فارسی در دنیا را یکی از آرزوهای دیرین خود می‌دانند چرا که...
از دوران طلایی زبان و ادبیات فارسی سخن می‌گویند و نفوذ زبان فارسی را از «از استانبول تا آسیای شرقی» دانسته‌اند که گسترش عظیمی در آن زمان‌ها داشته است اما در مقابل از دوران سیاه و پسرفت این زبان نیز سخن به میان می‌آورند و دوران قاجاریه و پهلوی را یکی از
کد مطلب: 7589 - تاریخ انتشار: 21:55 - 1404/01/18


3 - دیدار شاعران و اساتید ادبیات فارسی با رهبر انقلاب اسلامی
اهالی شعر و فرهنگ و اساتید ادبیات فارسی میهمان رهبر انقلاب هستند. در این دیدار که امشب شنبه ۲۵ اسفند با اقامه‌ی نماز مغرب و عشا آغاز شده است، تعدادی از شاعران جوان و پیشکسوت کشورمان، اهالی فرهنگ و اساتید ادبیات فارسی و همچنین تعدادی از شاعران فارسی‌زبان غیر ایرانی حضور
کد مطلب: 7483 - تاریخ انتشار: 22:29 - 1403/12/25


4 - بررسی تطبیقی عوامل موثرِ اخلاق در حدیقه سنایی و دیوان پروین
اهریمن، دیو و شیطان، محور ابیات متعددی در اشعار سنایی و پروین اعتصامی قرار گرفته‌اند. سنایی از بردن نام « عزازیل» هم غافل نمانده است اما اعتصامی، شاعر معاصر، آن را به کار نبرده‌است. احتمالاً به این خاطر که ریشه کهن و باقدمت بالاتری دارد و ممکن است مخاطب
کد مطلب: 5655 - تاریخ انتشار: 07:29 - 1403/02/05


5 - در تأثیر تربیت
بودم که بزرگی را پرسیدم از بلوغ. گفت در مسطور آمده است که سه نشان دارد: یکی پانزده سالگی و دیگر احتلام و سیم بر آمدن موی پیش.   اما در حقیقت یک نشان دارد و بس، آن که در بند رضای حق جلّ و علا بیش از آن باشی که در بند حظّ نفس خویش و هر آن که در او این صفت موجود نیست به نزد محققان
کد مطلب: 5653 - تاریخ انتشار: 09:15 - 1403/02/03


6 - جنگ و صلح در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی
از جمله شرور است و خیری در آن نیست مگر جنگی که برای توقف جنگ‌های بیشتر و بزرگ‌تر باشد که در این صورت می‌تواند تعبیر به خیر شود ‌ یا به بیان دقیق‌تر همان شرِّ لازم!   لذا اگر حکیمی یا متفکری در جایی از اندیشه‌ها و سخنان خود، سخنی در توصیه یا ترغیب به جنگ
کد مطلب: 5651 - تاریخ انتشار: 08:02 - 1403/02/03


7 - کرشمه‌ی کلمات
آفتاب نخستین روز اردیبهشتی را در گاهشمار روز سعدی نام نهاده اند. در این نوشتار با مدح، عبرت و نیز تکرار سخنان ستایش آمیز پیشتر گفته و کمتر شنیده درباب مرد سخن ساز شیرازی میانه ای ندارم و می خواهم به این بهانه مگر سخن از رواق دگر نمایم و نیز روایت خود را بر تن کلمات اندازه
کد مطلب: 5650 - تاریخ انتشار: 07:16 - 1403/02/03


8 - ذکر السّیل
شنبه نهم ماهِ رجب میان دو نماز بارانکی خرد خرد می‌بارید چنان که زمین تَر‌گونه می‌کرد. و گروهی از گله‌داران در میان رود غزنین فرود آمدند. هرچند گفتند از آنجا برخیزید که مُحال بوَد بر گذرِ سیل بودن، فرمان نمی‌بردند، تا باران قوی‌تر شد، کاهل‌وار برخاستند
کد مطلب: 5638 - تاریخ انتشار: 09:10 - 1403/01/29


9 - جایگاه سعدی در اشعار پوشکین
از بهار، سخن از نو شدن و شکفتن است. سرمایی استخوان‌سوز که از بیداد آن دست‌ها طاقت سر برون کردن از بغل نداشتند به پایان می‌رسد و شاخه‌ها سبز و تر می‌شوند و شکوفه‌ها خندان، نعره رعد، گریه ابر، خنده گل، زمزمه جویبارها و لطافت نسیم، ارمغانه‌های طبیعت‌اند
کد مطلب: 5634 - تاریخ انتشار: 07:22 - 1403/01/27


10 - عید فطر در گستره‌ی ادب فارسی
و از عارفان بنام تاریخ ادبیات فارسی هستند، پنهان مانده باشد. اشعار زیادی که در گنجینه‌ی ادب فارسی به عید سعید فطر و عید صیام می‌پردازد، مجالی برای تحقیق بعضی از پژوهش‌گران فراهم آورده تا مباحثی چون رمضان‌ستیزی، رمضان‌ستایی و رمضان‌گریزی را در ادبیات فارسی
کد مطلب: 5633 - تاریخ انتشار: 06:34 - 1403/01/27


11 - انسجام دستوری در شعر قیصر امین‌پور
قیصر امین­پور، از شاعران نام­آور معاصر، اشعار بسیاری را در قالب­های مختلف شعری سروده است. اشعار امین­پور به واسطۀ تسلّط شاعر بر زبان فارسی و آشنایی او با واژگان و ظرفیت­های دستوری و واژگانی ادبیات فارسی، از شگردهای انسجامی به نحو مطلوبی بهره­مند است.
روابط عناصرِ تشکیل‌دهندۀ اثر با یکدیگر و ارتباط ذاتی میان همۀ عناصر اثر ادبی و هنری که تمامیّت و کلیّت آن اثر را دربرمی­گیرد و به آن انسجام و یکپارچگی می­بخشد، ساختار اثر نامیده می­شود‌ (علوی­مقدّم، 1377: 186). آنچه موجب انسجام یک اثر ادبی و ساختار آن می­شود،
کد مطلب: 2035 - تاریخ انتشار: 07:12 - 1403/01/25


یادآوری ایران به بهای فراموشی جغرافیای فارسی
12 - بازنگاری تاریخ ادبیات فارسی
از 1000 تا 1850 میلادی خواه شاعری اصفهانی بودید، یا دیپلمات عثمانی اهلِ استانبول، یا مقامی هندی، یا بازرگانی اهل سمرقند، یا حتی امپراطوری بر کرسی سلطنت دهلی، به احتمال زیاد از زبان پارسی بهره‌ای داشتید.
بعدی، دسترسیِ فرامرزیِ ادبیات فارسی را به‌خاطر می‌آوردند، تلاشیِ این دنیای زبانی، چه معنایی برای‌شان می‌داشت؟ چه‌طور شد که «مالکیت» ادبیات فارسی و میراث آن ‌ــ‌ خصوصا وقتی پای شعر و شاعری وسط می‌آید ‌ــ‌ امروزه دیگر عمدتا جزو قلمروی ایران
کد مطلب: 1334 - تاریخ انتشار: 08:11 - 1403/01/20


13 - از اپیکور یونانی تا سعدی شیرازی
ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﺸﻬﻮرﻳﻮﻧﺎنی، دهﻫﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ازﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ می‌زﻳﺴﺖ. "اﭘﻴﻜﻮر" ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻫﺪف زﻧﺪگی، ﺧﻮش ﺑـﻮدن اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮد در زﻧﺪگی ﺧﻮش ﺑﮕﺬراﻧﻴﻢ، به ﻫﻴﭻ دردی نمیﺧﻮرد!ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ، ﻣﺮدم
کد مطلب: 5569 - تاریخ انتشار: 06:40 - 1402/12/07


14 - سرگرای (دربارهٔ بیتی از شاهنامه)
داستان رستم و اسفندیار، آن جا که رستم با پرده‌سرای سخن می‌گوید، بیتی است حاوی کلمهٔ سرگرای که آقای دکتر خالقی در واژه‌نامهٔ چاپ جدید (سخن) آن را به "سرکش و متمرد" معنی کرده‌اند و آقای دکتر رواقی در فرهنگ شاهنامه به "کشنده و هلاک‌کننده". ابیات داستان
کد مطلب: 5550 - تاریخ انتشار: 06:50 - 1402/11/28


15 - عشق و مراتب آن از نظر جامی
ابوالبرکات عبدالرحمن احمد جامی (23 شعبان 817- 18 محرم 898 هجری قمری / نوامبر 1414 – نوامبر 1492) شاعر بزرگ و عارف شهیر قرن نهم هجری (پانزدهم میلادی) است. به قول ادوارد برون او نه تنها عارفی ارجمند، بلکه محققی دقیق بود و آثار منظور و منظوم وی که بنابر احصاء ویلیام چیتیک به 47
کد مطلب: 5529 - تاریخ انتشار: 07:18 - 1402/11/16


16 - هم جلوه‌ی حسن از تو هم جذبه‌ی عشق
بسیار پیش از ابن عربی در ادبیات فارسی و نزد عارفان ایرانی سابقه داشت و قرنها در شعر شاعرانی همچون سنایی و عطار و سعدی و حافظ به کار رفته بود. در قرن نهم، جامی حلقه رابط و واسطه‌ای شد تا با شرح نویسی بر این سنت عرفانی مکتوب و بازگفت آن در قالب شعر و به ویژه در قالب رباعی،
کد مطلب: 5528 - تاریخ انتشار: 06:40 - 1402/11/16


17 - همشهری (یادداشت لغوی)
عمومی ممکن است چنین باشد که همشهری از همشهر و یاء نسبت ساخته شده است. اما در این اشکالی است، و آن اینکه در ادوار قدیم زبان فارسی به کلمات ساخته‌شده از هم و اسم یاء نسبت را نمی‌افزوده‌اند. هم‌دهی و هم‌دیهی، که ممکن است مؤیّد چنین ساخت صرفی باشد، خود به شکل
کد مطلب: 5521 - تاریخ انتشار: 07:12 - 1402/11/11


18 - ادبیات‌شناسی، دانش آکادمیک
و در ایران بطور ویژه «ادبیات فارسی» است.‏ ‏ این رشته مانند دیگر گفتمانهای دانشگاهی، موضوعِ ‏مشخص، دانش ویژه و روشهای معین برای شناخت موضوع خود دارد. آموزش و پژوهش در این رشته ‏نیز دارای اهداف معین، زبان ویژه است و دانش انباشته در آن نیز اعتبار و روایی مشخصی
کد مطلب: 5515 - تاریخ انتشار: 07:12 - 1402/11/09


19 - ارزش ادبی ابهام - بخش دوم
به ابهام در عصر جدید موضع بلاغت سنتی غرب نسبت به ابهام در دو جریان فن خطابه (رتوریک) و فن شعر (پوئتیکز) فرق می‌کند. در فن خطابه مسائل مربوط به سبک بررسی می‌شد و هدف اصلی سبک نیز وضوح و روشنی بود. معلمان سبک معتقد بودند که مناقشة حاصل از ابهام، اشکال منطقی پدید
کد مطلب: 5514 - تاریخ انتشار: 06:32 - 1402/11/09


20 - حصار عافیت من ز نقش پای من است
رحمت کُناد آنکه را ارزش خویش بداند و از مرز خویش فرانرود.   نظامی خسرو و شیرین مجو بالاتر از دوران خود جای        مکش بیش از گلیم خویشتن پای لیلی و مجنون  برگردد بخت از آن سبک رای      کافزون ز گلیم خود کشد پای     دیوان شمس مکش پای از گلیم
کد مطلب: 5502 - تاریخ انتشار: 09:03 - 1402/11/04